Jong en kanker: dat verandert alles
Jaarlijks krijgen ongeveer 85 jongvolwassenen tussen de 18 en 39 jaar in CWZ te horen dat ze kanker hebben. Deze AYA’s (adolescents & young adults) zijn in de bloei van hun leven en verliezen bij de diagnose vaak de grip op hun leven. CWZ biedt deze patiënten vanaf nu leeftijdsspecifieke zorg en ondersteuning die samenhangt met hun medische behandeling. Deze AYA-zorg gaat uit van de vraag: ‘Wie ben jij en wat heb je nodig?’ tijdens en ook na kanker. Het AYA-team van CWZ bestaat uit zorgprofessionals die specifieke kennis hebben over kanker op jongvolwassen leeftijd.
Andere zorg(en)
De meerderheid van alle kankerpatiënten is ouder dan 60 jaar, waardoor jongvolwassenen vaak een uitzondering zijn in de wachtkamer. AYA’s (adolescents & young adults) zijn de kinderafdeling ontgroeid en komen terecht tussen medepatiënten die hun vader of oma hadden kunnen zijn. Uit onderzoek blijkt ook dat kankercellen zich soms anders kunnen gedragen in een jongvolwassen lichaam dan in dat van ouderen en kinderen. AYA’s hebben andere vragen, over bijvoorbeeld het afmaken van hun studie, solliciteren op een baan, het afsluiten van een hypotheek of het stichten van een gezin. CWZ oncoloog Johan Janssen: ‘We willen de medische behandeling zo veel mogelijk afstemmen op deze unieke patiëntgroep. AYA-zorg heeft daarom aandacht voor al deze leeftijdsspecifieke zorgbehoeften.’
“Ik merk telkens weer dat iedereen in CWZ zijn best doet om alles zo fijn mogelijk voor mij te maken en ben blij dat AYA-zorg er is voor mij en andere jongvolwassenen.”
Fieke (38 jaar) – AYA-patiënt
AYA-zorg in CWZ
CWZ wil AYA-zorg verlenen als aanvulling op de reguliere oncologische zorg die patiënten bij ons krijgen. Dat betekent dat de AYA-zorg wordt geïntegreerd in de bestaande zorgprocessen. Noah Hoeben, oncologieverpleegkundigen en Chantal Reulink, verpleegkundig specialist mammacare i.o. zetten zich samen met andere specialisten van het AYA zorgteam van CWZ in voor AYA-patiënten. ‘Voor AYA’s is het belangrijk dat ze zich gehoord voelen en weten waar ze terecht kunnen met vragen’, aldus Chantal. Noah vult aan: ‘Daarnaast kan het vroegtijdig signaleren van bepaalde vragen over bijvoorbeeld opleiding of seksualiteit helpen om op een later moment problemen te voorkomen’. Het AYA-team van CWZ heeft regelmatig overleg met alle zorgprofessionals die betrokken zijn bij de AYA-zorg, zoals de medisch specialist en de psycholoog.
Fieke had gerichte vragen
Fieke (38 jaar) ontdekte 4,5 maand geleden een knobbeltje in haar borst, snel daarna kreeg ze te horen dat ze een erfelijke variant van borstkanker heeft. Vorige week kreeg ze haar 12e chemokuur van de 16 die ze er moet ondergaan. Gelukkig voelt ze zich goed en is ze opgewekt en optimistisch. ‘In het begin was ik vooral bezig met doorgaan. Ik voel me goed, kan veel blijven doen en hoef weinig te laten. Wel had ik gerichte vragen over het invriezen van eicellen en hoe ik de kinderen in mijn omgeving het beste kon vertellen over mijn kanker. En mijn haar. Zou ik dat verliezen door de chemo? AYA-zorg in CWZ tipte de optie om een haarband te laten maken met mijn eigen haar, zodat ik toch nog mijn eigen haar draag.
Nu de operatie in zicht komt ben ik eigenlijk wel benieuwd hoe andere AYA’s hier bepaalde keuzes in hebben gemaakt. AYA-zorg van CWZ bracht mij daarom in contact met andere AYA’s. Ik merk telkens weer dat iedereen in CWZ zijn best doet om alles zo fijn mogelijk voor mij te maken en ben blij dat AYA-zorg er is voor mij en andere jongvolwassenen.’
AYA Zorgnetwerk
Het AYA-team van het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) werkt samen met het Radboudumc en is onderdeel van het Nationaal AYA ‘Jong & Kanker’ Zorgnetwerk. Binnen dit netwerk worden AYA-zorgverleners ondersteund en geschoold, wordt wetenschappelijk onderzoek gedaan naar kanker bij jongvolwassenen en expertise gedeeld. Zo blijft alle kennis en kunde over ‘kanker op AYA-leeftijd’ steeds actueel. Het AYA-Zorgnetwerk is opgebouwd uit zes regionale zorgnetwerken waardoor AYA-zorg bij iedere AYA zo dichtbij als mogelijk voor handen is.
Binnen de regionale netwerken zijn er AYA-kenniscentra bij de UMC’s en het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis, waar AYA’s terecht kunnen met complexe problematiek. Het zorgnetwerk groeit omdat steeds meer ziekenhuizen en professionals uit de eerste lijn aansluiten. Samen gaan we uit van het principe: ‘Zorg, dichtbij huis als het kan, verder weg in een AYA-centrum als het moet.”
Meer informatie over de AYA-zorg in het Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) vind je op hun website.
Een up-to-date overzicht van alle ziekenhuizen waar AYA-zorg geleverd wordt, is te vinden op de AYA-zorgkaart.
Tekst: Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ) / AYA Zorgnetwerk
Beeld: Canisius Wilhelmina Ziekenhuis (CWZ)