Bij 10% van de AYA’s was de kanker bij diagnose al uitgezaaid. Uitzaaiing bij diagnose komt vaker voor bij jongvolwassen mannen dan bij jongvolwassen vrouwen (mannen, 13%; vrouwen, 8%). Bij oudere volwassenen is de kanker twee keer zo vaak bij diagnose al uitgezaaid (19%) en wordt de uitgezaaide vorm ook hier vaker bij mannen dan bij vrouwen vastgesteld (mannen, 21%; vrouwen, 17%).
Meest voorkomende kankersoorten bij jongvolwassen mannen
Bij jongvolwassen mannen zijn de tien meest voorkomende kankersoorten: zaadbalkanker, melanoom, hodgkinlymfoom, hersenkanker, agressief non-hodgkinlymfoom, blaaskanker, dikkedarmkanker, wekedelentumoren, schildklierkanker en myeloproliferatieve neoplasmata (MPN). Onder de oudere mannen zijn dit prostaatkanker, longkanker, plaveiselcelkanker, dikkedarmkanker, blaaskanker, endeldarmkanker, melanoom, slokdarmkanker, nierkanker en alvleesklierkanker. Zaadbalkanker komt veel vaker op AYA-leeftijd voor en prostaatkanker juist op oudere leeftijd. In de top tien van meest voorkomende kankers bij oudere volwassen mannen komen, in tegenstelling tot de top tien bij jongvolwassen mannen, geen hematologische kankers voor. Bekijk de uitgebreide lijst over incidentie van kanker bij jongvolwassen mannen versus mannen ouder dan 39 jaar.
Meest voorkomende kankersoorten bij jongvolwassen mannen
Bij jongvolwassen vrouwen komen borstkanker, melanoom, baarmoederhalskanker, schildklierkanker, hodgkinlymfoom, eierstokkanker, hersenkanker, dikkedarmkanker, agressief non-hodgkinlymfoom en wekedelentumoren het vaakst voor. Bij oudere volwassen vrouwen bestaat de top tien meest voorkomende kankersoorten uit: borstkanker, longkanker, dikkedarmkanker, plaveiselcelkanker van de huid, melanoom, baarmoederkanker, endeldarmkanker, eierstok- & eileiderkanker, blaaskanker en alvleesklierkanker. Bij vrouwen ouder dan 39 jaar komt baarmoederkanker vaker voor, terwijl bij jongvolwassen vrouwen vaker baarmoederhalskanker voorkomt. Daarnaast komen bij vrouwen ouder dan 39 jaar hematologische kankers, schildklierkanker en hersenkanker minder vaak voor.
Prevalentie
Op 31 december 2019 leefden in Nederland iets meer dan 32.000 AYA’s met of na kanker (10-jaarsprevalentie). De prevalentie steeg over tijd; in 2019 leefden er bijna 6.400 AYA’s meer met of na kanker dan twintig jaar ervoor.
Wanneer we kijken naar de kankersoorten die het vaakst voorkwamen bij AYA’s dan laat de 10-jaarsprevalentie (31 december 2019) onder andere zien dat bijna 5.000 jongvolwassen mannen nog in leven waren met of na een diagnose zaadbalkanker en circa 1.860 mannen met een diagnose melanoom. Bij de jongvolwassen vrouwen leefden circa 6.800 met borstkanker en circa 3.700 met een melanoom nog op 31 december 2019.
Deze cijfers zijn afkomstig uit het rapport ‘Kanker bij jongvolwassenen’, waarin informatie over epidemiologie, kwaliteit van leven, organisatie van zorg en verhalen van AYA’s verzameld zijn. In juni 2022 bracht het AYA Zorgnetwerk in samenwerking met IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland) dit rapport uit.
Bekijk ook de informatie en cijfers over: