De betere overleving van AYA’s is afhankelijk van de soort kanker die wordt vastgesteld en het stadium waarin de ziekte wordt ontdekt. Jongvolwassenen hebben minder vaak uitgezaaide kanker bij diagnose. Ook hebben ze een betere overleving voor de tien kankersoorten die onder deze groep het meest voorkomen ten opzichte van de overleving van oudere volwassenen bij hun tien meest voorkomende kankers. Jongere AYA’s (18–34 jaar) hebben vaker een soort kanker met een betere prognose, waardoor hun overlevingskansen beter zijn dan die van AYA’s die ouder zijn (35–39 jaar) ten tijde van de diagnose.
Trends in overleving
In Nederland is de 5-jaarsoverleving (het percentage patiënten dat vijf jaar na diagnose nog in leven is) voor jongvolwassen mannen en vrouwen met kanker voor alle leeftijdsgroepen (18-24 jaar, 25–34 jaar en 35–39 jaar) gestegen over de tijd. Meer dan 90% van de mannen met zaadbalkanker, schildklierkanker of hodgkinlymfoom was vijf jaar na diagnose nog in leven en dit is over de tijd onveranderd gebleven. Maar voor jonge mannen met hersenkanker steeg de 5-jaarsoverleving tussen 2000 en 2019 van 51% naar 58%. Daarnaast steeg ook de overleving voor jonge mannen met een melanoom of MPN tot boven de 90%.
Voor jongvolwassen vrouwen zien we ook stijgende trends in overleving. Bij vrouwen met schildklierkanker, melanoom of Hodgkinlymfoom was de overleving over de gehele periode minimaal 90%. Net als bij mannen hadden jongvolwassen vrouwen met kanker in de hersenen een veel slechtere overleving dan jongvolwassen vrouwen met een ander type kanker. Dit was 67% in de periode 2012–2019; hoewel de overleving nog steeds gemiddeld slechter was, wel een toename ten opzichte van 2000-2005. Voor vrouwen met wekedelentumoren was de overleving in de gehele periode rond de 70% en is er geen verbetering zichtbaar.
Sterfte
Elk jaar sterven ongeveer 400 AYA’s aan kanker, waarmee dit doodsoorzaak nummer twee is onder de jongvolwassen populatie. Gemiddeld overlijdt 60% van de AYA’s thuis. Van de oudere volwassenen overlijdt 54% thuis. Een kwart van de AYA’s (27%) overlijdt in het ziekenhuis, tegenover 17% van de oudere volwassenen. Ouderen overlijden vaker in een verpleeg- of verzorgingshuis. Van de overige AYA’s (13%) is de locatie van overlijden onbekend.
Deze cijfers zijn afkomstig uit het rapport ‘Kanker bij jongvolwassenen’, waarin informatie over epidemiologie, kwaliteit van leven, organisatie van zorg en verhalen van AYA’s verzameld zijn. In juni 2022 bracht het AYA Zorgnetwerk in samenwerking met IKNL (Integraal Kankercentrum Nederland) dit rapport uit.
Bekijk ook de informatie en cijfers over: