Jong en kanker: dat verandert alles
Elk jaar horen ongeveer 3.900 jongvolwassenen tussen de 18 en 39 jaar in Nederland dat zij kanker hebben. Deze AYA’s (adolescents & young adults) zijn in de bloei van hun leven en verliezen bij de diagnose vaak de grip op hun leven. Ziekenhuizen Tjongerschans Heerenveen en Medisch centrum Leeuwarden (MCL) bieden deze patiënten vanaf nu leeftijdsspecifieke zorg en ondersteuning die samenhangt met hun medische behandeling.
Deze ‘AYA-zorg’ gaat uit van de vraag: ‘Wie ben jij en wat heb je nodig?’ tijdens en ook na de behandeling van kanker. De AYA–teams van MCL en Tjongerschans bestaan uit zorgprofessionals die specifieke kennis hebben over kanker op jongvolwassen leeftijd.
Andere zorgbehoeften jongvolwassenen
De meerderheid van alle kankerpatiënten is ouder dan 60 jaar, wat maakt dat jongvolwassenen veelal een uitzondering vormen in de wachtkamer. Deze AYA’s (adolescents & young adults) bevinden zich in een andere levensfase en komen vaak terecht tussen medepatiënten die hun vader of oma hadden kunnen zijn. Zij kampen met andere vragen, over bijvoorbeeld het afmaken van hun studie, solliciteren bij een eerste baan, het afsluiten van een hypotheek of het stichten van een gezin.
Bovendien blijkt uit onderzoek dat kankercellen zich soms anders kunnen gedragen in een jongvolwassen lichaam dan in dat van ouderen en kinderen. Ook speelt erfelijke aanleg vaker een rol bij het ontstaan van de kanker. De medische behandeling moet daarom zoveel mogelijk afgestemd worden op deze unieke patiëntgroep. AYA-zorg heeft aandacht voor al deze leeftijdsspecifieke zorgbehoeften.
AYA-zorg in Ziekenhuis Tjongerschans Heerenveen
“Wij hebben altijd al aandacht gehad voor AYA’s. Maar nu we deel uitmaken van het AYA Zorgnetwerk, kunnen wij de zorg en ondersteuning nog beter afstemmen op deze groep jongvolwassenen.”
Otsje Beitske Wierstra – oncologieverpleegkundige van het Dagcentrum Oncologie van Tjongerschans
AYA-zorg in Medisch Centrum Leeuwarden
“Iedere AYA krijgt bij ons een behandelteam om zich heen om in te spelen op de zorgbehoefte die afhankelijk is van de unieke situatie van de AYA. Hiermee helpen we hen om in zijn of haar kracht te staan en regie over eigen leven te behouden”
Marga Wagenaar – oncologieverpleegkundige in het Oncologisch Centrum Leeuwarden van MCL
AYA Zorgnetwerk
De AYA-teams in Tjongerschans en MCL zijn onderdeel van het Nationaal AYA ‘Jong & Kanker’ Zorgnetwerk en werken nauw samen met AYA-kenniscentrum UMC Groningen. Binnen dit netwerk worden AYA-zorgverleners ondersteund en geschoold, wordt wetenschappelijk onderzoek gedaan naar kanker bij jongvolwassenen en expertise gedeeld. Zo blijft alle kennis en kunde over ‘kanker op AYA-leeftijd’ steeds actueel. Het AYA Zorgnetwerk is opgebouwd uit zes regionale zorgnetwerken waardoor AYA-zorg bij iedere AYA zo dichtbij als mogelijk voor handen is.
Binnen de regionale netwerken zijn er AYA-kenniscentra bij de UMC’s en het Antoni van Leeuwenhoek ziekenhuis, waar AYA’s terecht kunnen met complexe problematiek. Het zorgnetwerk groeit omdat steeds meer ziekenhuizen en professionals uit de eerste lijn aansluiten. Samen gaan we uit van het principe: ‘Zorg, dichtbij huis als het kan, verder weg in een AYA-centrum als het moet.’
Meer informatie over de AYA-zorg in het MCL en Tjongerschans vind je op hun websites.
Een up-to-date overzicht van alle ziekenhuizen waar AYA-zorg geleverd wordt, is te vinden op de AYA-zorgkaart.
Tekst: MCL / Tjongerschans / AYA Zorgnetwerk
Beeld: MCL / Tjongerschans