Elk jaar horen ongevee 4.200 jongvolwassenen tussen de 18 en 39 jaar in Nederland dat zij kanker hebben. Deze AYA’s (adolescents & young adults) zijn in de bloei van hun leven en verliezen bij de diagnose vaak de grip op hun leven. Het Nij Smellinghe Ziekenhuis te Drachten en Het Van Weel-Bethesda Ziekenhuis in Dirksland bieden deze patiënten vanaf vandaag leeftijdsspecifieke zorg en ondersteuning die samenhangt met hun medische behandeling. De AYA-teams aldaar bestaan uit zorgverleners die specifieke kennis hebben over kanker op jongvolwassen leeftijd die AYA-zorg bieden vanuit de vraag: “Wie ben jij en wat heb je nodig tijdens en na diagnose en behandeling van kanker?”
De meerderheid van alle patiënten met kanker is ouder dan 60 jaar. Dat maakt dat jongvolwassenen veelal een uitzondering vormen in het ziekenhuis. Deze AYA’s (adolescents & young adults) zijn de kinderafdeling ontgroeid en hebben met allerlei leeftijdspecifieke vragen over bijvoorbeeld het afmaken van hun studie, solliciteren bij een eerste baan, het afsluiten van een hypotheek of het stichten van een gezin. Bovendien blijkt uit onderzoek dat kankercellen zich soms anders kunnen gedragen in een jongvolwassen lichaam dan in dat van ouderen en kinderen. Ook speelt erfelijke aanleg vaker een rol bij het ontstaan van de kanker. De medische behandeling moet daarom zoveel mogelijk afgestemd worden op deze unieke patiëntgroep. AYA-zorg heeft aandacht voor al deze leeftijdsspecifieke zorgbehoeften.
AYA-zorg in Nij Smellinghe
“We geven zorg op maat, gericht op deze groep jongvolwassenen”, zegt Reina Ausma (verpleegkundig consulent oncologie-AYA verpleegkundige). “We bieden gerichte hulp en ondersteuning op verschillende gebieden, zoals werk of gezin” vult Wijkje Visser (verpleegkundig consulent oncologie-AYA verpleegkundige) aan. Het AYA-team van Nij Smellinghe heeft regelmatig overleg met alle zorgprofessionals die betrokken zijn bij de AYA-zorg, zoals de medisch specialist, psycholoog, medisch maatschappelijk werker, ergotherapeut, diëtist en de fysiotherapeut.
AYA-zorg in Van Weel-Bethesda
Ook in het Van Weel-Bethesda ziekenhuis vindt vandaag de kick-off van de AYA-zorg plaats: een goede aanvulling op het al uitgebreide zorgnetwerk voor AYA’s in regio Zuid-West. Een groot team zorgverleners zal samen de leefdtijdspecifieke zorg dragen op de afdelingen oncologie en mammacare (specifiek gericht op borstkanker).
Het AYA zorgnetwerk
Het AYA zorgnetwerk werkt vanuit het principe: Zorg dichtbij huis als het kan, verder weg als het moet. Dit betekent in de praktijk dat patiënten zo nodig verwezen kunnen worden naar de AYA-kenniscentra – de universitaire medische centra en het Antoni van Leeuwenhoek. Zo is het Nij Smellinghe ziekenhuis (regio Noord-Oost) aangesloten bij het Universitair Medisch Centrum Groningen (UMCG) en het Van Weel-Bethesda (regio Zuid-West) bij het Erasmus Medisch Centrum (EMC). Binnen de samenwerking met de kenniscentra en andere ziekenuizen worden de AYA-zorgverleners ondersteund en geschoold, wordt wetenschappelijk onderzoek gedaan naar kanker bij jongvolwassenen en kennis uitgewisseld. Zo blijft alle kennis en kunde over ‘kanker op AYA-leeftijd’ steeds actueel.
Een up-to-date overzicht van alle ziekenhuizen waar AYA-zorg geleverd wordt, is te vinden op de AYA-zorgkaart.
Tekst: Nij Smellinghe/ Het Van Weel-Bethesda / AYA Zorgnetwerk